روز ششم ICU آغاز می‌شه، اما قبل از ورود به مبحث سنگین و تخصصی تهویه مکانیکی، باید مطمئن بشیم که مهارت‌های کلیدی روزهای قبل کاملاً جا افتادن. این نیم‌ساعت فرصتیه برای جمع‌بندی، اصلاح اشتباهات، پرسش‌های باقی‌مونده، و ساختن یک ذهن منسجم بالینی.
امروز تمرین نمی‌کنی برای یاد گرفتن چیز جدید—تمرین می‌کنی تا مطمئن شی که پایه‌هات محکم‌ان. 🧱

🧠 چه مهارت‌هایی مرور می‌شن؟

🔹 ثبت فلوشیت و پرونده‌نویسی بالینی:
– آیا علائم حیاتی به‌درستی ثبت شده؟
– آیا سطح هوشیاری، I&O، و مداخلات دارویی دقیق و زمان‌مند وارد شدن؟
📋 اگر ایرادی در مستندسازی داشتی، الان وقت پرسیدنه

🔹 گاواژ و مراقبت از لوله تغذیه: 🍼
– علامت‌گذاری لوله بررسی می‌شه؟
– باقی‌مانده معده اندازه‌گیری شده؟
– بعد از تغذیه مسیر فلاش شده؟
✅ دانشجو باید بتونه با اطمینان محل صحیح لوله رو ارزیابی کنه

🔹 تزریق ایمن از راه محیطی یا مرکزی: 💉
– آیا زمان، مسیر و دوز دارو رعایت شده؟
– وسایل آماده‌سازی به‌درستی باز شدن؟
– مسیر تزریق پیش از دارو فلاش شده؟
💊 دانشجو باید تفاوت بولوس، انفوزیون آهسته و ترکیب دارو با سرم رو توضیح بده

🔹 ساکشن (دهانی، بینی، تراکئوستومی): 🫁
– آیا فشار ساکشن تنظیم شده؟
– زمان زیر ۱۵ ثانیه رعایت شده؟
– مسیر استریل باقی مونده؟
⏱️ اگر دانشجو زمان، اکسیژن قبل و بعد، یا تکنیک چرخشی رو فراموش کرده، مجدد تمرین می‌شه

🔹 بهداشت دهان و دستگاه تنفس: 👄👁️
– آیا دهان بیمار با گاز یا پد استریل تمیز شده؟
– لب‌ها مرطوب شدن؟
– چشم‌ها بسته بودن و پماد داده شده؟
✅ دانشجو باید بتونه وسایل یک‌بارمصرف رو از وسایل قابل شست‌وشو تشخیص بده

❓ چه چیزهایی باید پرسیده بشه؟

📍 «اگر بیمارم بعد از گاواژ تهوع گرفت، چه می‌کنم؟»
📍 «اگه فشار کاف بالا باشه، چی می‌تونه پیش بیاد؟»
📍 «وقتی صدای ساکشن قطع می‌شه، از کجا شروع به بررسی کنم؟»
📍 «در پرونده، چطور بنویسم که گاواژ انجام شده و بیمار تحمل داشته؟»
📍 «چرا نباید بلافاصله بعد از تزریق از همان لاین داروی دیگه‌ای تزریق کنم؟»

این سؤالات قراره به ذهن بالینی تو ساختار بدن، نه فقط اطلاعات تئوری.

👨‍🏫 نقش مربی در این نیم‌ساعت

✅ هدایت گفت‌وگوی گروهی
✅ باز کردن پرونده‌های روزهای قبل برای تحلیل
✅ یادآوری نکات کلیدی ایمنی بیمار
✅ اصلاح اشتباهات جزئی اما مهم
✅ ایجاد ارتباط بین آموخته‌ها و مهارت بعدی: تهویه مکانیکی

🎯 نکات طلایی برای آماده‌سازی ذهنی قبل از تهویه مکانیکی

🧠 هر کدوم از این مهارت‌ها به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در مراقبت‌های تنفسی نقش دارن
📊 ثبت دقیق + اجرای تمیز = آمادگی برای کار با دستگاه‌های حساس
🫁 بیمار ونتیلاتوری، بیشتر از هر بیمار دیگه‌ای به یک پرستار دقیق نیاز داره
📋 اگر تا الان خوب یاد گرفتی، حالا وقتشه که ازش استفاده کنی

این نیم‌ساعت سکوی پرتاب توئه به‌سمت یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین بخش‌های مراقبت ویژه: تهویه مکانیکی.
با تکرار، پرسش، تحلیل و تمرین ذهنی، آماده می‌شی برای مرحله‌ای که همه‌چیز سریع‌تر، حساس‌تر و حیاتی‌تره.
بلد بودن کافی نیست… مطمئن شو که مسلطی. 🔁📋🧠💪

ونتیلاتور، قلب مصنوعی تنفس بیمار در ICU است؛ و پرستار حرفه‌ای ICU باید نه‌تنها اصول بالینی تهویه، بلکه اجزای فیزیکی دستگاه و تجهیزات جانبی را دقیق بشناسد. در این بخش، با ساختار ظاهری و داخلی دستگاه ونتیلاتور، کارکرد هر جزء، و اصول استفاده ایمن آشنا می‌شی.

⚙️ اجزای اصلی دستگاه ونتیلاتور که باید بشناسی:

🔸 بدنه اصلی (Main Unit):
واحد کنترل مرکزی دستگاه شامل:
– صفحه لمسی یا دکمه‌های تنظیم پارامترها
– سیستم الکترونیکی تحلیل فشار، جریان، و حجم
– ورودی هوا، اکسیژن، و مخزن هوا (در مدل‌های توربینی یا فشرده‌سازی داخلی)

🔸 مانیتور و صفحه نمایش: 📟
نمایش هم‌زمان پارامترهای تنظیم‌شده (Set) و دریافتی از بیمار (Measured):
– حجم جاری (Tidal Volume)
– نرخ تنفس (RR)
– فشار دمی و بازدمی
– منحنی‌های تنفس (Flow, Pressure, Volume)
– آلارم‌ها و هشدارها

🔸 مدار تنفسی (Breathing Circuit):
شامل دو لوله مجزا برای دم و بازدم و کانکشن به ماسک یا لوله تراشه
🔹 در صورت استفاده مجدد باید شست‌وشو و ضدعفونی طبق پروتکل انجام بشه

🔸 فیلترها (Filters):
🧪 فیلتر ویروسی/باکتریایی بین ونتیلاتور و بیمار
🛑 تعویض‌شون باید طبق دستورالعمل انجام بشه؛ آلودگی فیلتر = خطر عفونت

🔸 رطوبت‌ساز (Humidifier):
– در بیمارانی که راه هوایی طبیعی دور زده شده (مثلاً ETT یا تراکئوستومی)، باید هوای دمی گرم و مرطوب باشه
– شامل بخش گرمایشی، مخزن آب استریل، و اتصالات گرم‌کننده مدار

🔸 مدار گرمایشی (Heated Circuit):
لوله‌هایی با المنت داخلی برای حفظ دمای هوا تا ریه
🧯 مانع تجمع آب میعان در مسیر تنفسی می‌شن
📏 دمای خروجی باید روی ۳۴–۳۷ درجه تنظیم بشه

🔔 سیستم هشدار و آلارم‌ها

بخشی از ایمنی بیمار به صدای همین هشدارها بستگی داره. هر هشدار، یک پیام داره:

🚨 High Pressure Alarm: انسداد لوله، سرفه، یا ترشحات
🚨 Low Pressure Alarm: نشت از کاف، قطع اتصال مدار
🚨 Apnea Alarm: قطع تنفس خودبخودی بیمار
🚨 Low Volume/Minute Ventilation: کاهش حجم دم یا تنفس ناکافی
✅ پرستار ICU باید بتونه در عرض چند ثانیه علت هشدار رو پیدا کنه

🔁 اجزای قابل تعویض که باید بشناسی

🧤 مدار تنفسی، فیلترها، رطوبت‌ساز، آب جمع‌شده در مدار، و نوارهای فیکس لوله همه باید طبق زمان‌بندی بیمارستان تعویض یا تخلیه بشن
📆 معمولاً مدارها هر ۷۲ ساعت، فیلترها هر ۲۴ تا ۴۸ ساعت، و آب میعان روزانه تخلیه می‌شن

🎯 نکات طلایی برای دانشجوی ICU

🛠️ دستگاه بدون فهم اجزاش = کار با جعبه سیاه
📟 به صفحه مانیتور نگاه کن، ولی پشتش رو هم بشناس
🧪 بدون کی باید فیلتر رو عوض کنی، نه فقط وقتی آلارم می‌زنه
🧤 بدون کجا استریل باید باشه و کجا تمیز بودن کافیه
📋 بدون که هر اتصال یا قطعی کوچک می‌تونه اکسیژن‌رسانی رو مختل کنه

ونتیلاتور فقط یک دستگاه نیست؛
یه اکوسیستم کامل از الکترونیک، جریان هوا، رطوبت، آلارم و ایمنی بیمار محسوب می‌شه.
دانش تو درباره‌ی همین اجزای ساده، تفاوت بین عکس‌العمل سریع و تأخیر مرگبار رو رقم می‌زنه.
🫁⚙️✅

در ICU، وقتی بیماری روی ونتیلاتوره، تنفس دیگه فقط بالا و پایین رفتن قفسه سینه نیست؛ هر دم و بازدم یک گرافه، یک عدد، یک نشونه‌ست. اگر گراف‌ها رو بفهمی، می‌تونی بفهمی آیا بیمار راحت تنفس می‌کشه یا درگیر مشکل مکانیکی، افت حجم یا تلاش ناکارآمده.
در این بخش، تو یاد می‌گیری دم (Inspiration)، بازدم (Expiration)، و جریان هوا چطور در قالب منحنی‌ها روی مانیتور ظاهر می‌شن و چه اطلاعاتی بهت می‌دن.

🧠 مفاهیم پایه‌ی عبور هوا

🔹 Inspiration (دم): ورود هوا به ریه‌ها – معمولاً توسط ونتیلاتور انجام می‌شه
🔹 Expiration (بازدم): خروج هوا – در بیشتر حالت‌ها پسیو (غیرفعال) انجام می‌شه
🔸 جریان هوا از فشار بالا (داخل مدار ونتیلاتور) به فشار پایین (داخل ریه یا محیط) منتقل می‌شه
🔸 حجم هوا = محصول فشار × زمان تنفس

📊 انواع گراف‌های تنفسی روی مانیتور ونتیلاتور

1. گراف فشار–زمان (Pressure-Time / P–T):

🟦 محور عمودی: فشار (cmH₂O)
🟧 محور افقی: زمان (sec)

🔍 چه چیزهایی ازش می‌فهمی؟
✅ فشار دمی (PIP)، فشار بازدمی (PEEP)
✅ شناسایی تلاش تنفسی بیمار (notch قبل از دم)
✅ بررسی وجود لوپ فشار بالا (نشانه‌ی انسداد یا کاهش تطابق ریه)

2. گراف حجم–زمان (Volume-Time / V–T):

🟦 محور عمودی: حجم (ml)
🟧 محور افقی: زمان (sec)

🔍 چه چیزهایی ازش می‌فهمی؟
✅ حجم جاری (Tidal Volume)
✅ کامل بودن دم و بازدم
✅ بررسی نشت در مدار (اگر حجم دمی و بازدمی یکی نباشه)
✅ شناسایی حبس هوا (air trapping) یا بازدم ناقص

3. گراف جریان–زمان (Flow-Time / F–T):

🟦 محور عمودی: جریان هوا (L/min)
🟧 محور افقی: زمان (sec)

🔍 چه چیزهایی ازش می‌فهمی؟
✅ جریان دمی و بازدمی
✅ شکل منحنی: مربعی (کنترل‌شده) یا کاهشی (پشتیبانی‌شده)
✅ بررسی مقاومت راه هوایی (جریان بازدمی کند = انسداد)
✅ بررسی قطع کامل بازدم (اگر جریان به صفر نرسه → air trapping)

🧪 تحلیل ساده و کاربردی هر گراف برای دانشجوی ICU

🔸 فشار بالا؟ احتمال انسداد، ترشحات، سرفه یا اسپاسم راه هوایی
🔸 حجم پایین؟ نشت از کاف، افت تطابق، خستگی عضلات تنفسی
🔸 جریان بازدمی آهسته یا ناقص؟ COPD؟ احتباس هوا؟ نیاز به زمان بازدم بیشتر؟
🔸 نرسیدن به صفر؟ بررسی تنظیمات ونتیلاتور یا طول مدار

📉 هر گراف، زبان تنفس بیمارته—تو باید بتونی بشنوی، ببینی، و بخونی‌ش.

⚠️ اشتباهات رایج که باید حواست باشه

🚫 فقط به اعداد خیره نشو—گراف‌ها داستان پشت عدد رو نشون می‌دن
🚫 تصور نکن همه‌ی تنظیمات برای همه‌ی بیماران یکسانه
🚫 تفسیر گراف بدون در نظر گرفتن وضعیت بالینی = تصمیم اشتباه

🎯 نکات طلایی برای تحلیل گراف‌ها مثل یک حرفه‌ای

📊 گراف فشار = اطلاعات از وضعیت راه هوایی
📊 گراف حجم = اطلاعات از عملکرد ریه
📊 گراف جریان = اطلاعات از مقاومت، همکاری بیمار، و بازدم

🧠 دیدن گراف خوب، یعنی فهمیدن تنفس درست
🔍 دیدن انحراف در گراف، یعنی ورود به چک‌لیست بالینی برای پیدا کردن علت
🧪 تو باید بتونی از روی گراف، بفهمی آیا بیمار:
– راحت تنفس می‌کشه؟
– نیاز به ساکشن داره؟
– زمان بازدمش کافیه؟
– با دستگاه همکاری داره یا نه؟

در ICU، مانیتور فقط یه نمایشگر نیست—
یک پنجره‌ست به داخل ریه‌های بیمار.
اگه بلد باشی درست بخونی، زودتر از هر هشدار، متوجه خطر می‌شی.
📈🫁💡📟

ونتیلاتور بدون مدار تنفسی، مثل ریه بدون نای‌ـه.
مدار ونتیلاتور مسیر ورود و خروج هوای حیاتی به ریه بیمار رو فراهم می‌کنه و هر جزء اون، نقشی حیاتی در رساندن اکسیژن، حفظ رطوبت، و پیشگیری از عفونت داره. تو در این بخش یاد می‌گیری که مدار تنفسی فقط یک لوله نیست، بلکه یک سیستم چندلایه و دقیق برای ایمنی بیمار در ICUـه.

🧩 اجزای اصلی مدار تنفسی ونتیلاتور

1. لوله دمی (Inspiratory Limb):

🔹 از دستگاه تا لوله تراشه یا ماسک
🔹 هوای مرطوب و گرم‌شده از این مسیر به بیمار منتقل می‌شه
🔹 معمولاً دارای المنت گرم‌کن یا به سیستم رطوبت‌ساز متصل است

2. لوله بازدمی (Expiratory Limb):

🔹 هوای بازدمی از ریه بیمار به سمت دستگاه برمی‌گرده
🔹 اطلاعات تنفسی (حجم، فشار، CO₂) توسط سنسورهای این مسیر ثبت می‌شن
🔹 باید بدون انسداد و با شیب مناسب به دستگاه وصل بشه

3. اتصال Y (Y-connector):

🔸 نقطه‌ی اتصال بین لوله دمی، بازدمی، و راه هوایی بیمار
🔸 باید به‌درستی فیکس بشه و از جدا شدن تصادفی جلوگیری بشه

🧪 فیلترها و سیستم‌های محافظت از بیمار

🔹 HME فیلتر (Heat Moisture Exchanger):

🧴 جایگزین ساده برای سیستم رطوبت‌ساز در برخی بیماران
📍 در نقطه‌ی اتصال بین مدار و لوله تراشه قرار می‌گیره
✅ رطوبت و گرما را از بازدم بیمار جمع کرده و به دم بعدی برمی‌گردونه
✅ حاوی فیلتر ویروسی/باکتریایی برای پیشگیری از انتقال میکروارگانیسم‌ها
⚠️ باید طبق دستور، هر ۲۴–۴۸ ساعت تعویض بشه

🔹 Water Trap (محفظه جمع‌آوری میعانات):

💧 بخار آب در مدار به‌مرور تبدیل به مایع می‌شه
📦 این آب باید در محفظه‌های خاص (Water Trap) جمع بشه تا وارد ریه یا دستگاه نشه
📌 روزانه یا در صورت پُر شدن، با رعایت ایمنی تخلیه و تعویض بشه
⚠️ تماس این مایع با مدارات دیگر = ریسک شدید آلودگی و عفونت

⚙️ نکات کاربردی در استفاده از مدار ونتیلاتور

🔸 مدار باید بدون پیچ‌خوردگی، له‌شدگی یا کشیدگی باشه
🔸 نقاط اتصال به ماسک یا لوله تراشه باید محکم ولی قابل بازشدن باشن
🔸 مدار یک‌بارمصرف نباید برای بیش از یک بیمار استفاده بشه
🔸 برای هر بیمار، مدار مخصوص با فیلتر اختصاصی به‌کار بره
🔸 در بیماران مبتلا به عفونت یا با ایمنی پایین، استفاده از فیلترهای تقویت‌شده توصیه می‌شه

🎯 چه چیزهایی باید امروز یاد بگیری؟

✅ تفاوت مدار دمی و بازدمی
✅ عملکرد HME و زمان تعویض آن
✅ نحوه تخلیه ایمن محفظه میعانات
✅ شناخت علائم مشکل در مدار (افزایش فشار، کاهش حجم، نشت هوا)
✅ رعایت ایمنی در تعویض اجزا و حفظ استریلیته نقاط اتصال

⚠️ هشدارهای رایج

🚫 فیلتر خیس‌شده = کاهش جریان = افت اکسیژن‌رسانی
🚫 تجمع آب در مدار = ریسک آسپیراسیون یا آلودگی
🚫 مدار مشترک = انتقال عفونت
🚫 عدم بررسی روزانه اتصالات = قطع ناگهانی ونتیلاتور

💡 نکات طلایی

🧠 مدار تنفسی = راه تنفس جان بیمار؛ حتی چند سانتی‌متر آب اضافه می‌تونه آسیب‌زا باشه
🧴 رطوبت کافی = محافظت از راه هوایی
🛡️ فیلتر قوی = سد میکروبی بین تو و بیمار دیگه
📋 ثبت زمان تعویض فیلتر و بررسی روزانه مدار، نشونه‌ی یک پرستار حرفه‌ای ICUـه

مدار ونتیلاتور، فقط یه مسیر فیزیکی نیست؛ مسیریه که تو ازش مراقبت می‌کنی تا بیمار بتونه نفس بکشه.
تو از هر اتصال، از هر بخار، و از هر فیلتری محافظت می‌کنی… چون نفس بیمار، به مهارت تو وصله. 💨🧪🫁💙

یکی از مهم‌ترین مهارت‌های پرستار ICU، درک عملکرد و تفاوت بین مدهای مختلف ونتیلاتور است.
هر مد تنفسی، زبان خاص خود را دارد—و اگر بلد نباشی بخوانی‌ش، ممکنه راحت‌ترین نفس برای بیمار تبدیل به فشار و آسیب بشه.
در این بخش، تو با مهم‌ترین مدهای تنفسی آشنا می‌شی و یاد می‌گیری چه زمانی، کدام مد، برای کدام بیمار مناسب‌تره.

🧠 مد چیست و چرا مهمه؟

مد تنفسی، نحوه تعامل ونتیلاتور با ریه بیمار رو تعیین می‌کنه. اینکه:
– دستگاه چطور تنفس رو آغاز کنه؟
– چطور پایان بده؟
– چه مقدار هوا و با چه فشاری وارد کنه؟
– چقدر بیمار می‌تونه نقش داشته باشه؟

💻 مدهای رایج تنفسی در ICU

1. CMV – کنترل حجمی (Volume-Controlled Ventilation)

🔹 دستگاه تنفس‌ها رو به‌صورت کامل، با حجم مشخصی از هوا اجرا می‌کنه
🔸 بیمار نمی‌تونه نفس بکشه یا الگوی تنفسی رو تغییر بده
✅ مناسب بیماران کاملاً ناهوشیار، فلج، یا وابسته به تهویه کامل
⚠️ اگر مقاومت راه هوایی بالا بره (مثلاً انسداد)، فشار افزایش پیدا می‌کنه

2. PCV – کنترل فشاری (Pressure-Controlled Ventilation)

🔹 دستگاه هوا رو با فشار ثابت وارد می‌کنه، اما حجم واردشده بسته به کمپلیانس ریه متغیره
✅ برای بیمارانی که تطابق ریوی پایین دارن (ARDS، آسیب ریوی شدید)
⚠️ ممکنه حجم جاری افت کنه، باید دائماً پایش بشه

3. SIMV – تهویه اجباری با تنفس‌های خودبخودی هم‌زمان (Synchronized Intermittent Mandatory Ventilation)

🔹 دستگاه در فواصل مشخص تنفس‌های اجباری می‌ده
🔹 اما بین اون‌ها، اجازه می‌ده بیمار خودش نفس بکشه
✅ مناسب برای بیماران در حال ریکاوری یا از لوله‌گیری خارج‌شدنی (weaning)
📍 می‌تونیم روی تنفس‌های خودبخودی، مد پشتیبان (PSV) اضافه کنیم

4. PSV – حمایت تنفسی (Pressure Support Ventilation)

🔹 فقط روی تنفس‌های خودبخودی بیمار فشار کمکی وارد می‌شه
✅ بیمار خودش دم می‌کشه، ونتیلاتور فقط بهش کمک می‌کنه تا حجم کافی رو برسونه
✅ سبک، قابل‌تحمل، مناسب برای weaning
⚠️ اگر بیمار دچار ضعف عضلانی شدید باشه، این مد کافی نیست

5. CPAP – فشار مثبت مداوم در راه هوایی (Continuous Positive Airway Pressure)

🔹 فشار مثبت دائمی در راه هوایی حفظ می‌شه
🔹 بیمار کاملاً خودبخودی نفس می‌کشه، فقط پشتیبانی فشار انتهای بازدمی (PEEP) داده می‌شه
✅ مفید برای بهبود اکسیژناسیون و جلوگیری از کلاپس آلوئولی
✅ کاربرد زیاد در بیماران آماده برای جداسازی از ونتیلاتور

⚙️ چه پارامترهایی در هر مد باید تنظیم بشن؟

📍 بسته به مد، پارامترهایی مثل:

– Tidal Volume (VT) یا Inspiratory Pressure (Pi)
– Respiratory Rate (RR)
– PEEP (فشار انتهای بازدمی)
– FiO₂ (درصد اکسیژن)
– Inspiratory Time (Ti) یا I:E Ratio
– Pressure Support (در PSV یا SIMV)

👨‍🏫 مربی در این بخش با نمایش مستقیم دستگاه، تنظیمات اولیه هر مد را گام‌به‌گام نمایش می‌دهد.

🔍 چطور بفهمی کدوم مد مناسب کدام بیمار است؟

اگر بیمار کاملاً بیهوش یا فلج عضلانی است، مد CMV یا PCV مناسب‌تر است؛ چرا که دستگاه باید تمام فرآیند تنفس را به‌طور کامل انجام دهد.
در بیماری مانند ARDS یا آسیب ریوی که تطابق ریه پایین آمده است، معمولاً مد PCV ترجیح داده می‌شود تا فشار به‌صورت کنترل‌شده وارد شود.
اگر بیمار شروع به تنفس خودبخودی کرده اما هنوز به حمایت نسبی نیاز دارد، SIMV همراه با PSV گزینه‌ی مناسبی است.
برای بیمارانی که قدرت عضلات تنفسی خوبی دارند و در آستانه جداسازی از ونتیلاتور هستند، مدهای PSV یا CPAP انتخاب بهتری خواهند بود.

⚠️ هشدارهای مهم بالینی

🚨 عدم تطابق مد با وضعیت بیمار = دیس‌ترس تنفسی
🚨 CMV در بیمار نیمه‌هوشیار = افزایش ریسک مبارزه با ونتیلاتور (fighting)
🚨 PSV در بیمار ضعیف = افت حجم جاری و افت اکسیژن
🚨 تنظیم اشتباه فشار یا حجم = باروترومای ریه

🎯 نکات طلایی برای دانشجوی حرفه‌ای ICU

🧠 اول بیمار رو بفهم، بعد مد رو انتخاب کن
🫁 هر مد، مزایا و محدودیت خاص خودش رو داره—هیچ مدی برای همه مناسب نیست
📋 تنظیم درست پارامترها + پایش گراف‌ها = موفقیت در تهویه
📟 مانیتور دستگاه، فقط عدد نشون نمی‌ده… اگر مفهوم مد رو بفهمی، می‌فهمی بیمار در حال تلاشه یا راحته

تهویه مکانیکی یعنی تنظیم نفس مصنوعی برای بیمار—و تو با شناخت مدها، تعیین می‌کنی که این نفس، نجات‌دهنده باشه یا آسیب‌زننده.
امروز نه‌فقط مد یاد می‌گیری، بلکه تصمیم‌گیری علمی و بالینی رو هم تمرین می‌کنی. 💻🫁✅

در ICU، تزریق یک دارو در بیماری که روی ونتیلاتور هست، فقط یک کار معمولی نیست؛ بلکه یک مداخله حیاتی به حساب میاد که می‌تونه هم‌زمان روی تنفس، همودینامیک، سطح هوشیاری و ایمنی راه هوایی اثر بذاره.
در این بخش، یاد می‌گیری که چطور داروها رو با اطمینان و دقت در بیمار ونتیله‌شده تزریق کنی، چه نکاتی رو باید قبل، حین و بعدش رعایت کنی، و چطور همه‌چیز رو به‌صورت حرفه‌ای ثبت کنی.

🧤 اقدامات قبل از تزریق دارو

🔹 بررسی وضعیت بیمار و ثبات تنفسی:
قبل از تزریق هر دارو (خصوصاً داروهای آرام‌بخش، قلبی یا آنتی‌بیوتیک‌های قوی)، باید وضعیت تنفس بیمار (RR، SpO₂، فشار راه هوایی و همکاری با ونتیلاتور) بررسی بشه.

🔹 بررسی مسیر تزریق:
– مسیر محیطی؟ مرکزی؟ فیلتر داره یا نه؟
– آیا مسیر باز و برگشت خون مناسب داره؟
– آیا برای داروی خاصی، مسیر باید اختصاصی باشه؟

🔹 بررسی تداخل دارویی:
📋 باید بدونی دارویی که می‌خوای تزریق کنی با چه داروهای دیگه‌ای که از قبل تو سرم یا پمپ هستن تداخل شیمیایی یا دارویی داره
🚫 داروهایی مثل فنی‌توئین، امیکاسین، سداتیوها یا پروپوفول باید در مسیر جداگانه یا به‌شکل خاص تجویز بشن

💉 حین تزریق چه نکاتی مهم است؟

✅ وضعیت نیمه‌نشسته بیمار حفظ بشه (در صورت مجاز بودن)
✅ در حین تزریق بولوس یا انفوزیون آهسته، به تغییرات در:
– SpO₂
– ضربان قلب و ریتم
– فشار خون
– پاسخ حرکتی یا دیسترس تنفسی توجه کن

✅ در بیمار ونتیله‌شده که آرام‌بخش دریافت می‌کنه، باید مراقب علائم هایپوتنشن، برادی‌کاردی یا آپنه باشی
✅ از تزریق سریع داروهای سنگین پرهیز کن، مگر در کد یا شرایط اورژانس

🧾 ثبت دارو و مستندسازی دقیق

🖊️ پس از تزریق، اطلاعات زیر باید بلافاصله ثبت بشه:

– نام دارو، دوز و ساعت تزریق
– مسیر تزریق (IV, CVC, پمپ و...)
– واکنش یا عارضه احتمالی بیمار
– نام تزریق‌کننده و امضا
– ثبت در کارت دارویی بالای تخت و در پرونده پرستاری

📋 در داروهایی مثل فنتانیل، میدازولام یا پروپوفول، باید مقدار باقیمانده نیز ثبت و کنترل بشه (برای جلوگیری از سوءمصرف یا دوز بیش‌ازحد)

⚠️ هشدارهای مهم بالینی

🚨 تزریق دارو بدون بررسی اکسیژناسیون، در بیمار ونتیله‌شده = خطر ایست تنفسی
🚨 هر تزریق غیر مستند = یک خطای بالقوه و گزارش‌نشده
🚨 داروهای آرام‌بخش ممکنه تلاش تنفسی بیمار رو سرکوب کنن → نیاز به تنظیم مجدد ونتیلاتور

🎯 نکات طلایی برای اجرای حرفه‌ای تزریق دارو در بیمار ونتیله‌شده

💉 همیشه فکر کن دارو چطور روی تنفس و همودینامیک بیمار اثر می‌ذاره
🧠 راه هوایی، فشار، اکسیژن، تلاش تنفسی = شاخص‌های کلیدی قبل از تزریق
📋 ثبت دقیق یعنی پشتوانه قانونی و علمی مراقبت تو
🛡️ هر دارویی که وارد بدن بیمار ICU می‌کنی، می‌تونه یا نجات‌دهنده باشه یا خطرناک—همه‌چیز بستگی به مهارت و دقت تو داره

در بیمار ونتیله‌شده، هر تزریق یک تصمیم حیاتی‌ـه؛ و تو به‌عنوان پرستار ICU، باید بدونی دقیقاً چطور، کی و چرا اون دارو رو تزریق می‌کنی.
این یعنی ایمنی، این یعنی حرفه‌ای بودن. 💉🧠📋✅

در ICU، مراقبت حرفه‌ای فقط به دارو و دستگاه ختم نمی‌شه؛ مدیریت صحیح زباله‌ها و تفکیک وسایل آلوده، بخش حیاتی از کنترل عفونت و ایمنی محیطه.
بسیاری از خطاهای عفونی، ناشی از بی‌توجهی به پسماندهای آلوده‌ست. در این بخش یاد می‌گیری چطور وسایل آلوده رو تشخیص، تفکیک و دفع کنی—طوری که نه برای خودت، نه همکارات و نه محیط خطر نداشته باشه.

🧪 وسایل آلوده چیستند و چطور تشخیص‌شان بدهی؟

🔴 هر وسیله‌ای که با خون، ترشحات بدن، ترشحات تنفسی، بافت بیمار یا مواد دارویی تماس داشته باشد و قابلیت استریل مجدد نداشته باشد، آلوده تلقی می‌شود.

🛠️ مثال‌های رایج در ICU:
– مدار تنفسی استفاده‌شده (Inspiratory & Expiratory limbs)
– فیلتر HME پس از پایان مصرف
– سرنگ‌های استفاده‌شده (حتی اگر فقط نرمال‌سالین تزریق شده باشد)
– کاتترها، گازهای خونی، پدهای دهانی، ست گاواژ، شلنگ ساکشن
– پدهای محافظ، ماسک‌های آلوده، دستکش‌های آلوده

📌 وسایل ظاهراً تمیز اما در تماس با ناحیه‌ای آلوده هم جزو پسماند عفونی محسوب می‌شن.

🟡 کد رنگی کیسه‌ها در تفکیک پسماندهای بیمارستانی

✅ برای جلوگیری از سردرگمی و افزایش ایمنی، رنگ کیسه زباله‌ها طبق استاندارد زیر در ICU رعایت می‌شود:

🟥 کیسه قرمز: زباله‌های بیولوژیک عفونی
مانند گاز خونی، پد، ست سرم، فیلتر، ماسک آلوده، لوله تراشه استفاده‌شده

🟨 کیسه زرد: زباله‌های تیز و خطرناک
سرسوزن، تیغ، کاتتر، شیشه شکسته → باید داخل مخزن ایمن (sharp box) قرار بگیرند، نه کیسه

🟩 کیسه سبز یا مشکی: زباله‌های معمولی و غیرعفونی
جعبه دارو، بسته‌بندی، دستمال کاغذی تمیز، بطری آب بازنشده

📦 تمام کیسه‌ها باید در سطل‌های درب‌دار و برچسب‌دار نگهداری بشن.

⚙️ اصول بی‌خطرسازی و امحاء

🔸 سطل‌های زباله باید در نزدیکی محل اجرای پروسیجر قرار داشته باشن
🔸 پر کردن بیش از دو سوم حجم سطل = خلاف پروتکل ایمنی
🔸 وسایل تیز باید بدون خم‌کردن یا شکستن داخل شَرب‌باکس انداخته بشن
🔸 هر وسیله‌ی آلوده باید فوراً بعد از استفاده دور انداخته بشه؛ نگه‌داشتن اون روی سینی یا کنار تخت = عامل انتقال آلودگی

🔸 بعد از بستن در کیسه‌ها، با دستکش تمیز، برچسب‌گذاری انجام بشه (شامل تاریخ، نام بخش، نام مسئول تعویض)
🔸 حمل کیسه‌ها باید توسط نیروی آموزش‌دیده و با چرخ‌های درب‌دار و عایق‌شده انجام بشه

🧤 نکات ایمنی در مواجهه با پسماند آلوده

⚠️ هیچ‌گاه وسایل آلوده را با دست بدون دستکش جابه‌جا نکن
⚠️ اگر زباله نشت کرده، بلافاصله محل آلوده باید با محلول ضدعفونی مناسب پاک‌سازی شود
⚠️ مخزن شارپ هرگز نباید روی زمین یا نزدیک سر بیمار قرار بگیرد
⚠️ در صورت نیدل‌استیک یا تماس پوست آسیب‌دیده با وسایل آلوده، بلافاصله با مربی تماس بگیر و گزارش حادثه پر شود

🎯 نکات طلایی برای مدیریت پسماند در ICU

🧠 هر وسیله آلوده = یک میکروارگانیسم در حال انتقال
🛡️ تفکیک درست زباله یعنی محافظت از همکاران و خانواده بیمار
📋 ثبت روزانه امحاء sharps و زباله‌های بیولوژیک، بخشی از وظایف پرستار ICU است
♻️ احترام به محیط زیست و ایمنی شغلی از تفکیک درست شروع می‌شه

پرستار حرفه‌ای فقط از بیمار مراقبت نمی‌کنه—بلکه از محیط، از همکار و از خودش هم محافظت می‌کنه.
زباله‌ای که به‌درستی تفکیک بشه، هرگز باعث آسیب نمی‌شه.
♻️🚮🧤🛡️✅